Cầu gai to khoảng một nắm tai, có hình cầu, bên ngoài có gai nhọn tua tủa, có khi gai dài đến 10 cm. Tháng 10 được xem là mùa cầu gai đầy trứng. Tại Việt Nam, Quảng Ngãi, Khánh Hòa, Phú Quốc là những vùng biển có cầu gai sinh sống nhiều nhất.

Không có mắt, bên trong cầu gai là mớ thịt cầu gai nằm bám sát vỏ như kiểu "cơm dừa". 

Với những người ngư dân không chủ ý đánh bắt cầu gai, hễ gặp được con nào thì có thể đập vỏ rồi ăn sống ngay lập tức. Phần thịt cầu gai không tanh, có vị ngọt và béo.

Cầu gai cũng có thể được vùi trong lửa than để nướng và ăn ngay. Vị mằn mặn của nước biển khiến cầu gai sau khi nướng có vị vừa ăn tự nhiên. Ngoài ăn sống, đây cũng là cách chế biến dân dã nhất của dân miền biển.

 

Tương truyền từ thời xa xưa, nhum là một trong những món dành để dâng lên cho vua. Các tài liệu dinh dưỡng cho biết, thịt nhum biển có nhiều vi chất có lợi cho sức khỏe. Còn với dân biển, đây là món quà quý của thiên nhiên dành cho phái nam, bởi "chỉ cần ăn vài con là đã thấy khỏe hẳn". 

Tiếng lành đồn xa, thứ đặc sản xưa vốn chỉ dành cho dân thợ thuyền ngày càng xuất hiện ở nhiều quán xá và được xem như món ăn quý hiếm, không phải lúc nào muốn ăn cũng có. Để nhum sạch sẽ và tránh bất tiện khi ăn, trước khi mở bụng nhum, nhiều quán ăn đã cạo sạch lớp gai bên ngoài và chà rửa sạch sẽ. Nhum càng mập, tức càng nhiều cơm bên trong thì càng ngon và càng đắt tiền.

Theo bếp trưởng một nhà hàng trên đường Lê Quý Đôn, quận 3, TP HCM, ngoài nướng mọi, ăn sống với tí chanh, nhum còn được nấu cháo, nướng phô mai hoặc nướng mỡ hành. Cứ đặt con nhum lên vỉ, nướng cho nổi bong bóng bên trong thì cho vào ít mỡ hành. Nướng đến khi cả căn bếp tỏa mùi thơm thì lấy xuống và ăn ngay.

Theo những người sành hải sản, nhum nướng mỡ hành là cách chế biến ngon nhất bởi thịt nhum vừa ngọt vừa béo. Món ăn càng đậm đà hơn khi được chấm với muối tiêu pha chua ngọt.